Độ ẩm tuyệt đối là gì? Công thức tính độ ẩm tuyệt đối

Độ ẩm tuyệt đối không chỉ là khái niệm khô khan mà còn được ứng dụng nhiều trong các lĩnh vực công nghiệp sản xuất giấy, gỗ, ngành dược, dự báo thời tiết, điều hòa chất lượng không khí,... Vậy độ ẩm tuyệt đối là gì? Công thức tính độ ẩm tuyệt đối ra sao? Ứng dụng chi tiết trong các ngành nghề như thế nào? Cùng BPS Việt Nam tìm hiểu dưới đây nhé.

Độ ẩm tuyệt đối là gì?

Độ ẩm tuyệt đối (AH) là một thuật ngữ khoa học dùng để chỉ lượng hơi nước tồn tại trong một đơn vị thể tích hoặc hỗn hợp khí nhất định. Được biểu thị bằng gam trên mét khối (g/m³), độ ẩm tuyệt đối là tỷ lệ giữa khối lượng hơi nước với khối lượng không khí khô, bất kể nhiệt độ. 

Chỉ số này không phụ thuộc vào nhiệt độ mà chủ yếu chịu ảnh hưởng từ bản chất của bề mặt nằm dưới khối không khí. Ví dụ, nếu 1m³ không khí chứa 45 gam hơi nước thì độ ẩm tuyệt đối của không khí là 45g/m³.

Bên cạnh đó để phù hợp với nhu cầu công việc và đặc điểm của mỗi quốc gia mà đơn vị tính trên có thể thay đổi bằng các đại lượng đo thể tích hoặc đo khối lượng. Ví dụ trong hệ đo lường của Anh và Mỹ, độ ẩm tuyệt đối có thể được biểu thị bằng pounds/foot³. 

Công thức tính độ ẩm tuyệt đối

Khác với độ ẩm tương đối, nếu toàn bộ lượng hơi nước có trong 1 mét khối không khí được cô đọng lại và chứa trong một vật, ta có thể xác định độ ẩm tuyệt đối bằng cách cân vật đó lên. Dựa trên định nghĩa về độ ẩm tuyệt đối là gì đã nêu ở phần trước thì ta có công thức tính độ ẩm tuyệt đối như sau:

AH = m/v

Trong đó:

• AH: Ký hiệu của độ ẩm tuyệt đối
• m: Khối lượng hơi nước trong không khí (đơn vị: gam, g)
• v: Thể tích không khí chứa hơi nước (đơn vị: mét khối, m³)

Độ ẩm tuyệt đối thay đổi tùy thuộc vào áp suất không khí. Cụ thể, khi áp suất không khí tăng (thường đi kèm với nhiệt độ tăng), lượng nước bốc hơi vào không khí cũng tăng, dẫn đến độ ẩm tuyệt đối tăng lên. 

Vì vậy trong kỹ thuật hóa học, độ ẩm tuyệt đối thường được định nghĩa là khối lượng hơi nước trên mỗi đơn vị khối lượng không khí khô hay còn gọi là tỷ số trộn khối. Cách định nghĩa này giúp đơn giản hóa việc tính toán cân bằng nhiệt và khối lượng trong các hệ thống kỹ thuật. 

Ứng dụng độ ẩm tuyệt đối trong đời sống

Độ ẩm tuyệt đối có rất nhiều ứng dụng trong đời sống từ các lĩnh vực khoa học kỹ thuật cho đến các hoạt động hàng ngày. Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến của độ ẩm tuyệt đối: 

Dự báo thời tiết

Độ ẩm tuyệt đối cũng là một thông số quan trọng trong dự báo thời tiết, chỉ số này được các nhà khí tượng học sử dụng để phân tích và dự đoán các hiện tượng như nắng mưa, bão lũ hoặc các điều kiện khí hậu trong tương lai. Thông qua độ ẩm tuyệt đối, họ có thể xác định lượng hơi nước trong không khí, từ đó đánh giá khả năng hình thành mây và mưa.

Thông số này đặc biệt có ý nghĩa tại các khu vực có sự biến đổi khí hậu lớn, giúp hỗ trợ nông nghiệp, giao thông và đời sống hàng ngày, giúp mọi người chuẩn bị tốt hơn trước các hiện tượng bất thường. 

Kiểm soát sự phát triển của vi sinh vật

Độ ẩm tuyệt đối đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát sự phát triển của vi sinh vật. Trong môi trường có độ ẩm cao, các loại vi sinh vật như nấm mốc, vi khuẩn và vi rút có thể sinh trưởng và phát triển mạnh mẽ, ảnh hưởng đến chất lượng môi trường sống. Để hạn chế vấn đề này, người ta thường sử dụng máy hút ẩm, đặc biệt trong mùa mưa và mùa nồm.

Ngược lại, độ ẩm thấp lại có thể ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây hại, nhưng cũng có thể làm suy yếu các tế bào hoặc vi sinh vật có lợi. 

Do đó, việc duy trì mức độ ẩm tuyệt đối phù hợp giúp tạo ra một môi trường ổn định, kiểm soát được sự phát triển của vi sinh vật, đồng thời bảo vệ các sinh vật có lợi, hạn chế sự phát triển của những tác nhân gây hại. Điều này đặc biệt quan trọng trong nghiên cứu vi sinh vật học, y sinh học và các ứng dụng bảo quản dược phẩm, thực phẩm.

Ứng dụng trong ngành công nghiệp 

Trong ngành công nghiệp, đặc biệt là chế biến thực phẩm, độ ẩm tuyệt đối đóng vai trò quan trọng trong việc bảo quản và chế biến các sản phẩm như bánh kẹo, đồ đông lạnh hay thực phẩm khô. Việc duy trì chỉ số này ổn định và phù hợp giúp kéo dài thời hạn sử dụng của thực phẩm, hạn chế hư hỏng do mất nước hoặc nhiễm ẩm. Điều này giúp giảm chi phí bảo quản và lương thực phẩm bị lãng phí.

Tham khảo thêm: Công thức tính độ ẩm sau khi sấy

Ứng dụng trong ngành dược 

Độ ẩm tuyệt đối đóng vai trò then chốt trong việc bảo quản dược phẩm, đảm bảo duy trì chất lượng và hiệu quả của sản phẩm. Độ ẩm quá cao có thể dẫn đến sự phân hủy hoặc kết tủa các thành phần hoạt tính, trong khi đó độ ẩm quá thấp có nguy cơ làm thuốc bị khô, nứt vụn, thay đổi cấu trúc và mất tác dụng. 

Đặc biệt đối với các sản phẩm như viên nang, viên nén, thuốc bột hay thuốc tiêm yêu cầu môi trường bảo quản với độ ẩm được kiểm soát nghiêm ngặt. Các kho dược phẩm và nhà máy sản xuất thường sử dụng hệ thống điều chỉnh độ ẩm hiện đại, kết hợp với công nghệ đóng gói chuyên dụng để ngăn ngừa tác động của môi trường, kéo dài thời hạn sử dụng và đảm bảo an toàn khi sử dụng thuốc.

Ứng dụng trong ngành sản xuất gỗ và giấy 

Trong ngành sản xuất gỗ và giấy, độ ẩm tuyệt đối ảnh hưởng đến quá trình gia công vật liệu. Gỗ và giấy có thể nở ra hoặc co lại tùy thuộc vào độ ẩm của không khí, điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm cuối cùng. Nếu độ ẩm được kiểm soát tốt sẽ giúp tối ưu hóa quá trình sản xuất và gia tăng lợi nhuận do giảm tỷ lệ sản phẩm lỗi. 

Điều hòa chất lượng không khí 

Độ ẩm tuyệt đối là một chỉ số quan trọng giúp đánh giá và kiểm soát chất lượng không khí trong không gian kín như các tòa nhà và phòng làm việc. Việc duy trì độ ẩm ở mức phù hợp không chỉ giúp không khí thoáng đãng, hạn chế sự sinh trưởng và phát triển của nấm mốc, vi khuẩn bảo vệ sức khỏe con người, ngăn ngừa các vấn đề như khô da, kích ứng đường hô hấp. 

Do đó tại những khu vực có độ ẩm cao hoặc lưu thông không khí kém, người ta thường trang bị thêm máy lọc không khí để kiểm soát môi trường sống. Đặc biệt là những dòng máy được trang bị bộ lọc HEPA hoặc carbon có khả năng loại bỏ bụi mịn, phấn hoa, bào tử nấm mốc và vi khuẩn từ không khí. 

Có thể thấy, việc duy trì độ ẩm tối ưu cùng với sử dụng máy hút ẩm và lọc khí không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống, rất đáng để đầu tư. 

Kết luận

Trên đây là những chia sẻ của BPS Việt Nam về độ ẩm tuyệt đối là gì, hy vọng đã mang đến cho quý vị những thông tin hữu ích. Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp duy trì độ ẩm và nâng cao chất lượng không khí, hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua số hotline: 0819 468 111. Đội ngũ tư vấn viên của chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn và cung cấp thông tin chi tiết một cách nhanh chóng nhất!